વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આજે એટલે કે મંગળવારે હિંદ મહાસાગરમાં આવેલા દેશ મોરેશિયસની બે દિવસીય સત્તાવાર મુલાકાત માટે પહોંચી ગયા છે. અહીં તેઓ 12 માર્ચે મોરેશિયસના 57મા રાષ્ટ્રીય દિવસ સમારોહમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે હાજરી આપશે. આ મુલાકાતમાં, પીએમ મોદી બંને દેશો વચ્ચે આર્થિક અને સુરક્ષા સંબંધોને આગળ વધારવા માટે અનેક કરારો પર હસ્તાક્ષર કરશે. 2015 પછી ભારતીય પ્રધાનમંત્રીની મોરેશિયસની આ બીજી મુલાકાત છે. વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય સેનાની એક ટુકડી, નૌકાદળનું યુદ્ધ જહાજ

અને વાયુસેનાની આકાશગંગા સ્કાય ડાઇવિંગ ટીમ પણ મોરેશિયસ રાષ્ટ્રીય ઉજવણીમાં ભાગ લેશે. મોરેશિયસના વડાપ્રધાન નવીનચંદ્ર રામગુલામે કહ્યું- આપણા દેશ માટે ખૂબ જ ભાગ્યની વાત છે કે આવા આદરણીય વ્યક્તિત્વનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું, જેમણે પોતાના વ્યસ્ત સમયપત્રક છતાં અહીં મુખ્ય મહેમાન તરીકે આવવા સંમતિ આપી. પીએમ મોદીની મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચેના મજબૂત સંબંધોનો પુરાવો છે. પીએમ મોદીની આ મુલાકાતમાં વૈશ્વિક વેપાર અને અમેરિકન ટેરિફની અસર સહિત ઘણા મહત્ત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ શકે છે. આ

સાથે સંરક્ષણ, વેપાર, ક્ષમતા નિર્માણ અને દરિયાઈ સુરક્ષામાં સહયોગ પર ચર્ચા થશે. હિંદ મહાસાગરમાં પરસ્પર ભાગીદારી વધારવા પર ચર્ચા થશે વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ જણાવ્યું હતું કે ભારત અને મોરેશિયસ વચ્ચેની ભાગીદારીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય દરિયાઈ સુરક્ષા વધારવાનો છે. બંને દેશો હિંદ મહાસાગરના વ્યૂહાત્મક મહત્ત્વને સમજે છે. પીએમ મોદીની મુલાકાત દરમિયાન ભારત અને મોરેશિયસ વચ્ચે વ્હાઇટ-શિપિંગ માહિતી શેર કરવા અંગે એક એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર થઈ શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે વ્હાઇટ શિપિંગ

હેઠળ, વાણિજ્યિક, બિન-લશ્કરી જહાજોની ઓળખ અને ગતિવિધિ વિશે માહિતીનું આદાન-પ્રદાન કરવામાં આવે છે. આ દરિયાઈ સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. ભારતે ફરી એકવાર ચાગોસ ટાપુઓ પર મોરેશિયસના દાવાને સમર્થન આપ્યું પીએમ મોદીની મુલાકાત પહેલાં, ભારતે ફરી એકવાર ચાગોસ ટાપુ પર મોરેશિયસના દાવાને સમર્થન આપ્યું છે. ભારતીય વિદેશ સચિવે કહ્યું - ભારત ચાગોસ ટાપુઓ પર મોરેશિયસના દાવાઓને સમર્થન આપે છે, કારણ કે તે વસાહતીકરણના વિસર્જનની લાંબી પરંપરાનો એક ભાગ છે જે ભારતની વિદેશ નીતિનો

ભાગ છે. ચાગોસ ટાપુઓ પર બ્રિટન અને મોરેશિયસ વચ્ચે લગભગ 50 વર્ષથી વિવાદ ચાલી રહ્યો હતો. ભારત ઘણા સમયથી બંને વચ્ચે આ કરાર પર પહોંચવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું હતું. ભારતની મદદથી બંને પક્ષો વચ્ચે 5 મહિના પહેલાં એક કરાર થયો હતો. કરાર મુજબ, 60 ટાપુઓનો બનેલો ચાગોસ ટાપુ મોરેશિયસને આપવામાં આવ્યો હતો. ચાગોસ ટાપુઓ પર ડિએગો ગાર્સિયા ટાપુ પણ છે. અમેરિકા અને બ્રિટને અહીં સંયુક્ત લશ્કરી થાણું બનાવ્યું છે. કરાર મુજબ, યુએસ-બ્રિટન બેઝ અહીં

99 વર્ષ સુધી રહેશે. ભારત માટે મોરેશિયસ કેમ ખાસ છે? ભારતને ઘેરી લેવા અને હિંદ મહાસાગરમાં પોતાનું વર્ચસ્વ વધારવા માટે, ચીને પાકિસ્તાનના ગ્વાદર, શ્રીલંકાના હંબનટોટાથી લઈને આફ્રિકન દેશો સુધીના ઘણા બંદર પ્રોજેક્ટ્સમાં નાણાંનું રોકાણ કર્યું છે. તેના જવાબમાં, ભારત સરકારે હિંદ મહાસાગરમાં પોતાની હાજરી વધારવા માટે 2015માં સિક્યુરિટી એન્ડ ગ્રોથ ફોર ઓલ ઇન ધ રિજન (SAGAR પ્રોજેક્ટ) શરૂ કર્યો. આ અંતર્ગત, ભારતે મુંબઈથી 3,729 કિમી દૂર મોરેશિયસના ઉત્તર અગાલેગા ટાપુ પર લશ્કરી

થાણા માટે જરૂરી માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ કર્યું છે, જેમાં રનવે, જેટી, વિમાન માટે હેંગરનો સમાવેશ થાય છે. અહીંથી, ભારત અને મોરેશિયસ પશ્ચિમ હિંદ મહાસાગરમાં ચીનના લશ્કરી જહાજો અને સબમરીન પર સંયુક્ત રીતે નજર રાખી શકે છે. મોરેશિયસમાં ભારતીય મૂળના લોકો બહુમતી ધરાવે છે લગભગ 190 વર્ષ પહેલાં, એટલાસ નામનું એક જહાજ 2 નવેમ્બર 1834ના રોજ ભારતીય મજૂરોને લઈને મોરેશિયસ પહોંચ્યું હતું. તેની યાદમાં, 2 નવેમ્બરને ત્યાં ઇમિગ્રન્ટ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. એટલાસથી મોરેશિયસ પહોંચેલા

કામદારોમાંથી 80 ટકા કામદારો બિહારના હતા. આને કરારબદ્ધ મજૂરો કહેવામાં આવતા હતા, એટલે કે કરારના આધારે લાવવામાં આવેલા મજૂરો. તેમને લાવવાનો હેતુ મોરેશિયસને કૃષિપ્રધાન દેશ તરીકે વિકસાવવાનો છે. 1834થી 1924 દરમિયાન અંગ્રેજો ભારતમાંથી ઘણા મજૂરોને મોરેશિયસ લઈ ગયા. મોરેશિયસ ગયેલા લોકો ફક્ત મજૂરો જ નહોતા. બ્રિટિશ કબજા પછી મોરેશિયસમાં ભારતીય હિન્દુ અને મુસ્લિમ વેપારીઓનો એક નાનો પણ સમૃદ્ધ સમુદાય પણ હતો. અહીં આવનારા મોટાભાગના વેપારીઓ ગુજરાતી હતા. 19મી સદીમાં અનેક વિકાસ થયા જેના કારણે

મજૂરોના વંશજો જમીન ખરીદી શક્યા. તેમની આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો થયો છે. મોરેશિયસની કુલ વસ્તીના લગભગ 52% લોકો હિન્દુ છે. આ દેશ આફ્રિકામાં સૌથી વધુ માથાદીઠ આવક ધરાવતો દેશ છે. 1715માં ફ્રાન્સે મોરેશિયસ પર કબજો કર્યો હતો. ત્યારબાદ તેની અર્થવ્યવસ્થા ખાંડના ઉત્પાદન પર આધારિત વિકસિત થઈ. 1803થી 1815 વચ્ચે થયેલાં યુદ્ધોમાં અંગ્રેજો ટાપુ કબજે કરવામાં સફળ થયા. ભારતીય મૂળના સર શિવસાગર રામગુલામના નેતૃત્વમાં મોરેશિયસને 1968માં સ્વતંત્રતા મળી. તે 1992માં કોમનવેલ્થ હેઠળ પ્રજાસત્તાક બન્યું.