પ્રધાનમંત્રી મોદી ફ્રાન્સ અને અમેરિકાની મુલાકાત માટે રવાના થઈ ગયા છે. તેઓ 10 થી 14 ફેબ્રુઆરી સુધી વિદેશ પ્રવાસ પર રહેશે. આ સમયગાળા દરમિયાન તેઓ આજથી 12 ફેબ્રુઆરી સુધી ફ્રાન્સ અને 12 થી 14 ફેબ્રુઆરી સુધી અમેરિકાની મુલાકાત લેશે. જતા પહેલા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, તેઓ અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને મળવા માટે ખૂબ જ ઉત્સાહિત છે. મારા પહેલા કાર્યકાળ દરમિયાન તેમની સાથે કામ કરવાની યાદો ખૂબ જ મધુર છે. તેમણે પોતાની મુલાકાતને ભારત-અમેરિકા સંબંધોને મજબૂત બનાવવાની એક મહત્ત્વપૂર્ણ તક ગણાવી. પીએમએ

કહ્યું કે બંને દેશો વચ્ચે ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવાનો મુદ્દો તેમની યુએસ મુલાકાત દરમિયાન એજન્ડામાં સામેલ કરવામાં આવશે. તેઓ આજે સાંજે ફ્રાન્સ પહોંચશે. આ તેમની ફ્રાન્સની છઠ્ઠી મુલાકાત છે. ત્રીજી વખત વડા પ્રધાન બન્યા પછી તેઓ પહેલી વાર ફ્રાન્સ જઈ રહ્યા છે. પીએમ છેલ્લે 2023માં રાષ્ટ્રીય દિવસ (બેસ્ટિલ ડે) કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવા માટે ફ્રાન્સની મુલાકાતે ગયા હતા. સાંજે સ્ટેટ ડિનરમાં હાજરી આપશે પ્રધાનમંત્રીના માનમાં ફ્રેન્ચ સરકારે 10 ફેબ્રુઆરીના રોજ પ્રખ્યાત એલિસી પેલેસ ખાતે VVIP ડિનરનું આયોજન કર્યું છે. તેમાં ફ્રાન્સના

રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોન સહિત કેટલાક અન્ય દેશોના નેતાઓ હાજર રહેશે. 11 ફેબ્રુઆરીના રોજ પીએમ પેરિસના ગ્રાન્ડ પેલેસ ખાતે રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોન સાથે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) એક્શન સમિટ 2025ની સહ-અધ્યક્ષતા કરશે. આ સમિટ 2023માં બ્રિટનમાં અને 2024માં દક્ષિણ કોરિયામાં યોજાઈ હતી. સમિટમાં AI ના જવાબદાર ઉપયોગ પર ચર્ચા કરવામાં આવશે, જેથી તે લોકોના કલ્યાણ માટે ઉપયોગી થઈ શકે અને તેના જોખમોને નિયંત્રિત કરી શકાય. આ સમય દરમિયાન વૈશ્વિક રાજકારણ પર પણ ચર્ચા થઈ શકે છે. પીએમ મોદી ફ્રાન્સના ઉદ્યોગપતિઓને મળી શકે

છે. ચીન અને અમેરિકા પણ AI સમિટમાં અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ જેડી વાન્સ અને ચીનના નાયબ વડા પ્રધાન પણ એઆઈ એક્શન સમિટમાં હાજરી આપશે. રોઇટર્સના જણાવ્યા અનુસાર, ઓપનએઆઈના સીઈઓ સેમ ઓલ્ટમેન પણ આ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી શકે છે. આ કાર્યક્રમમાં ગુગલ અને માઈક્રોસોફ્ટના ટોચના અધિકારીઓ પણ હાજરી આપી શકે છે. મોદીની આ મુલાકાત બંને દેશો વચ્ચેના સંરક્ષણ સંબંધોને મજબૂત બનાવવાની અપેક્ષા છે. હકીકતમાં, આ મુલાકાત દરમિયાન ભારત અને ફ્રાન્સ વચ્ચે 26 રાફેલ મરીન ફાઇટર જેટ અને 3 સ્કોર્પિયન ક્લાસ સબમરીનની ખરીદી સહિત

ઘણા મહત્ત્વપૂર્ણ સોદાઓને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવી શકે છે. ભારત અંગે ફ્રાન્સનું વલણ પશ્ચિમી દેશોથી અલગ છે જેએનયુના પ્રોફેસર રાજન કુમારના મતે, ભારત અંગે ફ્રાન્સનું વલણ અન્ય પશ્ચિમી દેશો કરતા અલગ છે. અમેરિકા, બ્રિટન અને જર્મની માનવ અધિકારો અને લોકશાહી અંગે ભારત પર પ્રશ્નો ઉઠાવે છે. તેની સરખામણીમાં, ફ્રાન્સ ભારતના આંતરિક બાબતોમાં ઘણી ઓછી દખલ કરે છે. આ એક મુખ્ય કારણ છે કે ભારતને ફ્રાન્સ સાથે ક્યારેય કોઈ મોટા મતભેદો રહ્યા નથી. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ પણ ભારત અને ફ્રાન્સ વચ્ચેની

મિત્રતાને અતૂટ ગણાવી છે. આ બાબત ઘણી વખત સમયની કસોટી પર ખરી ઉતરી છે. ફ્રાન્સ હંમેશા સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં કાશ્મીર અને આતંકવાદના મુદ્દા પર ભારતના સમર્થનમાં મજબૂત રીતે ઊભું રહ્યું છે. 1998માં પોખરણ પરમાણુ પરીક્ષણ પછી, ઘણા દેશોએ ભારતથી દૂરી બનાવી લીધી હતી, ત્યારબાદ ભારતે ફ્રાન્સ સાથે તેમની પ્રથમ સંયુક્ત નૌકાદળ કવાયત 'વરુણ' યોજી હતી. તેની 21મી આવૃત્તિ જાન્યુઆરી 2023માં યોજાયું. ફ્રાન્સ અને ભારતે માર્ચ 2023માં તેમનો પ્રથમ સંયુક્ત લશ્કરી અભ્યાસ ફ્રાન્સ ઇન્ડિયા સંયુક્ત વ્યાયામ (FRINJEX) પણ યોજ્યો હતો. ફ્રાન્સે

સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં કાશ્મીર મુદ્દા પર ભારતના સમર્થનમાં પાકિસ્તાનના પ્રસ્તાવોને વીટો કર્યો છે. 28 ઓગસ્ટ, 2019ના રોજ તત્કાલીન પાકિસ્તાની વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાન સાથેની વાતચીત દરમિયાન, ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોને કાશ્મીરને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય મુદ્દો ગણાવ્યો હતો. આ ઉપરાંત ફ્રાન્સે FATF અને ઈન્ડો પેસિફિકના મુદ્દાઓ પર પણ ભારત સાથે સતત કામ કર્યું છે. ભારતે ફ્રાન્સની મદદથી પહેલું પરમાણુ પરીક્ષણ કર્યું બીબીસીના એક અહેવાલ મુજબ ફ્રાન્સ 1970ના દાયકાથી ઊર્જા, એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રોમાં ભારતનો નજીકનો ભાગીદાર રહ્યો છે. અમેરિકાએ ભારતને

પરમાણુ પરીક્ષણ કરવા માટે જરૂરી પુરવઠો પૂરો પાડવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ત્યારબાદ ભારતે ફ્રાન્સની મદદથી 1974માં પહેલું પરમાણુ પરીક્ષણ કર્યું. પરમાણુ અપ્રસાર સંધિ (NPT) પર હસ્તાક્ષર ન કરવાને કારણે અમેરિકાએ 1978માં ભારતને પરમાણુ પ્લાન્ટ માટે યુરેનિયમ સપ્લાય કરવાનું બંધ કરી દીધું. ભારતને રશિયા તરફથી પણ મદદ મળી નહીં. આવા સમયે, ફ્રાન્સે 1982માં તારાપુર પરમાણુ પ્લાન્ટ ચલાવવા માટે ભારતને યુરેનિયમ પૂરું પાડ્યું. આ પછી, વર્ષ 1982માં ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ફ્રાન્કોઇસ મિટરેન્ડ ભારતની મુલાકાતે આવ્યા. પશ્ચિમી દેશોથી વિપરીત ફ્રાન્સે ભારતને પરમાણુ પ્લાન્ટ

સ્થાપવામાં મદદ કરી. રશિયા પછી, ફ્રાન્સ એકમાત્ર એવો દેશ છે જેણે ભારતને તેની પરમાણુ ક્ષમતા વધારવામાં મદદ કરી. આ પ્લાન્ટ અંગે બંને દેશો વચ્ચે હજુ પણ વાતચીત ચાલી રહી છે. મહારાષ્ટ્રના જૈતાપુરમાં સ્થાપિત પરમાણુ પ્લાન્ટ ફક્ત ફ્રાન્સની મદદથી જ શક્ય બન્યો હતો. ફ્રેન્ચ અખબાર લા મોન્ડે અનુસાર, ભારત 1998 થી ભૂ-વ્યૂહાત્મક રીતે ફ્રાન્સની નજીક છે. પોખરણ પરીક્ષણના ચાર મહિના પહેલા, જાન્યુઆરી 1998 માં ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ જેક્સ શિરાકે ભારતની મુલાકાત લીધી હતી, ત્યારબાદ બંને દેશોએ વ્યૂહાત્મક સંબંધો સ્થાપિત કર્યા હતા.